Medewerkers leren vooral door te doen en vervolgens te reflecteren uit deze ervaringen
Ze weten het wel, maar ze doen het niet! Een duidelijkere aanwijzing voor ervaringsleren kun je als leidinggevende bijna niet krijgen: de kennis is er, maar de praktijk of de gewoonte ontbreekt.
Enkele uitspraken van leiders: "In het kader van een open feedback cultuur kreeg iedereen een halve dag opleiding rond feedback. Als leidinggevende merk ik echter weinig toepassing in de praktijk.”
en "We hebben net een opleiding rond veiligheidsinstructies afgerond. Een week later hadden we een arbeidsongeval dat perfect vermeden had kunnen worden, mochten de veiligheidsinstructies zijn gevolgd."
Centraal ontbreekt hier de daadwerkelijke ervaring als unieke en waardevolle bron van leren. Lopen, fietsen, piano spelen, leiding geven, veilig handelen, als team sterk samenwerken…. je leert dit niet uit een boekje maar door te doen én te reflecteren uit ervaringen. Met vallen en opstaan leren we uit nieuwe ervaringen. Fouten nodigen uit tot reflectie en leermomenten om het anders te doen waardoor we beter en beter worden. Al deze ervaringen zorgen voor onze persoonlijke ontwikkeling en groei.
Kennis en gedragsverandering zijn het resultaat van directe ervaringen die individuen of teams hebben meegemaakt.
Ervaringsleren is een leermethode die de nadruk legt op praktijkgerichte ervaringen én reflectie op die ervaringen om dieper begrip en behoud van nieuwe kennis, vaardigheden en gedrag te bevorderen. De combinatie van ervaring en reflectie vormt het ervaringsleren. Helaas is dit een vervuild begrip, vaak verward met ‘leren door te doen’. Leren door te doen leidt echter niet per se tot verdiepend inzicht in jezelf (praktische wijsheid), hooguit tot een toename van praktijkkennis. Bij ervaringsleren gaat het dus niet zozeer om wat je doet, maar wat je persoonlijk of als team uit die ervaring leert.
Onder de ijsberg duiken en het onuitgesproken boven water laten komen.
Met ervaringsleren breng je processen op gang die zich ook afspelen op het werk: overleg, irritatie, initiatief nemen, frustratie, succes, plezier, conflicten… alles komt aan bod. Dit betekent dat thema’s boven water komen die tot dan toe niet altijd zichtbaar waren of onuitgesproken bleven: overtuigingen, ongeschreven regels, gedrag. Deze aspecten hebben veel meer invloed op hoe je met elkaar werkt, hoe je je in het team gedraagt en wat je bereikt, dan procedures of de waarden die in missie en visie zijn vastgelegd. Door elkaars gedrag tijdens ervaringsleren beter te leren verkennen en meteen ander gedrag uit te proberen, werk je samen naar het gewenste resultaat. Ervaringsleren is in zichzelf een proces van continu leren. De basis is ieders persoonlijke referentiekader. Vaak zijn we ons niet bewust van die kaders.
Ervaringsleren is een efficiënte én effectieve teamontwikkel methode
Ervaringsleren is een zeer krachtige methodiek om ontwikkelingsprocessen bij individuen en teams in gang te zetten. Deelnemers worden geprikkeld om buiten hun comfortzone te komen en op basis van opdrachten te reflecteren over eigen gedrag, waardoor er een optimaal leerrendement kan worden behaald.
Afhankelijk van de leernoden ontwikkelen we opdrachten die aansluiten bij datgene wat er speelt in organisaties of teams. Voor het versterken van communicatie en samenwerking laten we teams een brug, toren of huis bouwen of sturen we het team op een expeditie tocht in de natuur. Voor ontwikkelvragen rond ‘vertrouwen, feedback en gezonde conflictvoering’ gaan we graag met blinddoeken, cirkeltechnieken en opstellingen aan de slag.
In plaats van zelf antwoorden te geven, laten we het team steeds naar antwoorden zoeken. Bvb ‘wat betekent voor jullie open feedback cultuur en gezonde conflictvoering? Via opstellingen met aan het linkse uiterste ‘kunstmatige harmonie’ en rechts ‘persoonlijke aanvallen’ laten we het team zelf het ‘ideale conflictpunt’ bepalen. Met een ‘hoe zou dit dan in de praktijk zijn’ vraag, gaat het team zijn eigen handvaten creëren waarmee ze nadien zelf aan de slag kunnen gaan. Via regelmatige intervisie en feedback momenten zorgen we ervoor dat nieuwe gewoontes verankerd geraken in het team DNA.
Ervaringsleren is een heel efficiënte en effectieve trainingsmethodiek voor bedrijven en personen die willen veranderen en het beste uit zichzelf en hun teams willen halen. Deelnemers leren zichzelf beter kennen én krijgen meer inzicht in hun gedrag binnen een groep. Deelnemers ervaren de actieve leermethode en spelvormen als heel plezant. Ze worden hierbij zowel mentaal als fysisch uitgedaagd. Het fun-gehalte, het gebruiken van meerdere zintuigen én de natuur als context, helpt om het geleerde te onthouden en toe te passen lang nadat de leerervaring voorbij is.
Deelnemers doorlopen een actief leerproces in 4 stappen
1 - Expirementeren en ervaren Ervaringsleren kan zowel indoor als outdoor! We gaan hierbij het liefst in de buitenlucht aan de slag. Er is letterlijk en figuurlijk buiten meer ademruimte. Deelnemers zien dit steeds als een grote meerwaarde op hun leerervaring. Teams krijgen één of meerdere opdrachten aangereikt. Dat gaat van schijnbaar simpele opdrachten tot complexe samenwerkingsopdrachten. De deelnemers zijn bewust bezig met hun opdracht wat direct concrete ervaringen oplevert. Leren door ervaren dus! De opdrachten zijn het middel om tot de kern te komen van alles wat er speelt in een team: samenwerken, vertrouwen, communiceren, veiligheid, feedback geven, afspraken maken en nakomen, evalueren, omgaan met stress en deadlines, emoties, persoonlijke agenda’s, ….. Wij geven hierbij geen oplossingen. Teams en individuen moeten het zelf doen. Wij geven ze de ruimte en de veiligheid om doelgericht te ervaren hoe het anders kan. We laten teams improviseren, struikelen, reflecteren. Daardoor doorbreken we vaste gewoontes en overtuigingen. 2 - Reflectie Een belangrijk leermoment voor de deelnemers is de reflectie na elke opdracht. Door de juiste vraagstelling ontstaat er een bewustwordingsproces waarbij persoonlijk gedrag en de dynamieken in de groep onder de loep worden genomen. Deelnemers reflecteren over hun ervaring én wat ze eerder hebben geleerd en hoe het verband houdt met hun eerdere kennis en ervaringen. Ze reflecteren over hun eigen gedrag, hun persoonlijk bijdrage tot het teamresultaat én worden uitgenodigd feedback te geven op het gedrag en resultaat van anderen en van de groep. Hier speelt de ervaring van de facilitator een grote rol in de niet-oordelende en open vraagstelling op basis van de ervaringen (positief, conflicten, …) tijdens de opdrachten. Reflecteren is namelijk iets anders dan evalueren. Bij evalueren kijken we naar wat er goed ging en wat er beter kan. Bij reflectie observeren we zonder oordeel en vragen deelnemers hoe zij dit ervaren. Wat is er feitelijk gebeurd? Wat is de essentie? Wat is de betekenis van een bepaalde ervaring? Welk gedrag zie je terugkomen in de dagdagelijkse praktijk? Werden er voor de opdracht afspraken gemaakt over veiligheid? 3 - Verdieping Op basis van de reflecties verbinden we het geleerde met nieuwe of reeds gekende concepten en inzichten. We halen hierbij enkel die concepten uit onze rugzak waarvan we denken dat die op dat moment een meerwaarde kunnen betekenen voor persoonlijke groei of ontwikkeling van het team of die de opdrachtgever wenst in te brengen. Een greep uit de inzichten die tijdens een verdieping aan bod kunnen komen: piramide van Lencione, Communicatie model Leary, Attitude ladder, Cirkel van Invloed, vaste/fix mindset, feedback / feed forward, active reviewing, leerstijlen Kolb, geweldloze communicatie Rosenberg, groepsdynamieken, zelf-determiniatie en motivatietheorie, mindset-based leiderschap, leerpyramide, conflicthantering, enz. 4 - Toepassing Deelnemers passen het geleerde toe in nieuwe opdrachten én hun werkcontext. Via peer coaching en intervisiemomenten wordt er uitvoerig aandacht besteed aan ervaringen, vragen en hindernissen die deelnemers in hun werkcontext verder tegenkomen. We gaan met het team vanuit een systemisch perspectief reflecteren over het effect van hun gedrag op de onderlinge samenwerking én team prestaties. Je bent maar wie je bent in relatie tot de andere. Persoonlijke verandering heeft altijd een impact op de contextuele systemen die we dan ook mee actief betrekken.
10 geboden bij ervaringsgericht leren
De activiteiten staan altijd in dienst van het leren.
De activiteiten stimuleren om letterlijk en figuurlijk in beweging te komen.
Deelnemers kunnen ontdekken, experimenteren en demonstreren met gedrag.
Alles wat je waarneemt en wat je doet is echt, er worden geen rollenspellen gespeeld.
Activiteiten zijn laagdrempelig (iedereen doet mee) en hebben een hoog plafond (veel te ontdekken).
Actie en reflectie wisselen elkaar doelgericht af.
Vertaling naar de praktijk staat altijd centraal
Denken, doen en voelen worden met elkaar verbonden.
Theorie is ondersteunend aan de ervaring.
Begeleiding door een ervaren facilitator
Ervaringsleren kan gebruikt worden voor alles wat aan bod komt op de werkvloer
Enkele voorbeelden uit de praktijk
Versterken van team cohesie en samenwerking
Opstart van nieuwe teams
Veilig gedrag versterken
Afspraken maken en samen doelen stellen
Waardencontract opmaken
Vertrouwen versterken
Omgaan met uitdaging en stress
Problemen oplossen
Open feedback en communicatie cultuur
Cultuurtransitie A => B
...
Ervaringsleren wordt ondersteund door een aanzienlijke hoeveelheid onderzoek.
Studies hebben aangetoond dat ervaringsleren effectiever is dan traditioneel klassikaal (zowel fysiek als online) leren in het bevorderen van kennisverwerving, behoud en overdracht. Hieronder 6 voordelen van ervaringsleren: 1. Verbeterde kennisbehoud: informatie en vaardigheden worden langer onthouden en door actieve deelname en het gebruik van meerdere zintuigen (hoofd, hart en handen) 2. Verbeterde ontwikkeling van vaardigheden en prestaties: ervaringsleren is heel effectief in het ontwikkelen van praktische vaardigheden zoals probleemoplossing, kritisch denken en samenwerking, mits ze in een veilige en ondersteunende omgeving wordt aangeboden. 3. Positief effect op houding en gedrag: ervaringsleren heeft een positief effect op de houding en het gedrag van de deelnemers, wat leidt tot een betere motivatie en betrokkenheid bij het leren. Deelnemers hebben meer kans om een groeimindset te ontwikkelen, eigen verantwoordelijkheid te nemen voor hun leren, en te volharden in het aangaan van uitdagingen. 4. Overdracht van het leren: ervaringsleren bevordert de overdracht van het leren naar nieuwe situaties en contexten. Deelnemers zijn beter in staat om wat zij hebben geleerd toe te passen op nieuwe problemen en situaties, en tonen een dieper en flexibeler begrip van het materiaal. 5. Energie booster voor individu en team: ervaringsleren kan indoor en outdoor! Bewegen en buitenlucht hebben een extra positief effect op onze mentale en fysieke gezondheid. Tijdens de opdrachten worden teams letterlijk en figuurlijk losgekoppeld van dagelijkse routines . Deelnemers komen met frisse energie terug, zowel individueel als de groep, en melden dat hun gevoel van verbondenheid, cohesie en prestaties voortduurt wanneer ze terugkeren naar hun werkplek. Ze zeggen ook dat ze een groter gevoel van duidelijkheid en een verruimd perspectief hebben, wat van onschatbare waarde is in deze complexe en onzekere tijden. 6. Fun en bewegen bevordert lange termijn leer-retentie: de actieve spelgerichte benadering heeft positieve effecten op de groei, ontwikkeling en prestaties op de lange termijn in vergelijking met klassikale opleidingen. Klassikale (fysiek als online) opleidingen zijn gericht op specifieke cognitieve (deel)vaardigheden, terwijl spelactiviteiten tegelijkertijd actief zijn met hoofd, hart en handen.
Ervaringsleren is voor iedereen die persoonlijk of in teamverband duurzaam wil groeien
Voor mensen die een kant-en-klare oplossing verwachten, is ervaringsleren geen oplossing. Het proces is niet altijd even makkelijk. Sterker nog: het kan behoorlijk pittig worden, maar daar staat ongekende groei tegenover. En die groei kan volgens ons niet bereikt worden zonder door hete vuren te gaan. Je moet het namelijk zelf doen. Je kan ervaringsgericht leren inzetten doorheen de ganse organsisatie gaande van directie, bestuurders, zaakvoerders, managers, bedienden, arbeiders, ondernemingsraad, tot en met comités veiligheid (CPBW).
Meer weten?
BoostFactor integreert de principes van ervaringsleren in alle aspecten van hun werking en heeft meer dan 50 eigen ontwikkelde leer- en spelvormen. Ben je op zoek naar een versterkende aanpak om het veiligheidsdenken, samenwerking, (zelf) leiderschap en andere cultuuraspecten op de werkvloer te stimuleren, neem dan gerust verblijvend contact op voor meer informatie via info@boostfactor be of 0468 10 36 27. Lees meer over ervaringsgericht leren in een testimonial van Mitshubishi. Of onze blog over veiligheid & samenwerking boosten van 8 tot 1000 medewerkers.
Comments